Trong Quân lực Việt Nam Cộng hòa, quân hàm Chuẩn tướng là hàm tướng 1 sao, được đặt ra từ năm 1964. Sau cuộc chỉnh lý (đêm ngày 30/1/1964) do tướng Nguyễn Khánh cầm đầu và cũng là người đưa ra quy chế này, Tướng Cao Văn Viên là vị Đại tá sau cùng được thăng cấp Thiếu tướng (ngày 3/3/1964) trước khi áp dụng quy chế Đại tá lên Chuẩn tướng (ngày 8/4/1964). Nguyên nhân khác nữa là do có nhiều Đại tá "thâm niên quân vụ" và các Đại tá có công trong cuộc "chỉnh lý" cũng như trước đó trong cuộc "đảo chính ngày 1/11/1963". Tướng Nguyễn Cao Kỳ là một trong nhóm đầu tiên các Đại tá được thăng cấp Chuẩn tướng.Quân hàm này dưới Thiếu tướng, trên Đại tá, tương đương quân hàm Brigadier General (Quân đội Mỹ), Général de Brigade (Quân đội Pháp, có 2 sao). Trong Hải quân Việt Nam Cộng hòa, hàm tương đương là Phó Đề đốc.Trong lịch sử 25 năm tồn tại khởi đầu là Quân đội Quốc gia (1950-1955), sau này là Quân lực Việt Nam Cộng hòa (1955-1975). Trên thực tế, cấp bậc Chuẩn tướng chỉ mới xuất hiện trong hệ thống cấp bậc Việt Nam Cộng hòa từ năm 1964. Đã có 72 vị có cấp bậc cuối cùng là Chuẩn tướng và Phó Đề đốc.